អង្គការអន្តររដ្ឋាភិបាលដ៏លេចធ្លោមួយក្នុងវិស័យដំណាំពាណិជ្ជកម្មគឺជាសមាគមនៃបណ្តាប្រទេសផលិតកៅស៊ូធម្មជាតិ (Association of Natural Rubber Producing Countries :ANRPC) បានគម្រប់ខួប៥០ឆ្នាំ រាប់ចាប់តាំងពីថ្ងៃបង្កើតឡើងនៅក្នុងខែតុលា ឆ្នាំ១៩៧០។ បច្ចុប្បន្នសមាគម ANRPC មានតំណាងមកពីប្រទេសផលិតកៅស៊ូធម្មជាតិចំនួន១៣រួមមាន៖ ប៉ាពូញូហ្គីនេ កម្ពុជា ចិន ឥណ្ឌា សឹង្ហបុរី ម៉ាឡេស៊ី មីយ៉ាន់ម៉ា បង់ក្លាឌែស ហ្វីលីពីន ឥណ្ឌូនេស៊ី ស្រីលង្កា ថៃ និងវៀតណាមដែលមានផលិតកម្មកៅស៊ូធម្មជាតិប្រមាណ ៩៣% នៃផលិតកម្មពិភពលោក។ គោលបំណងចំបងរបស់សមាគមគឺការបង្កើតប្រព័ន្ធទីផ្សារសម្របសម្រួលសម្រាប់កៅស៊ូធម្មជាតិ ដើម្បីធានាបាននូវតម្លៃប្រកបដោយសមធម៌និងទទួលបានប្រាក់ចំណូលសមរម្យសម្រាប់ផលិតផលមួយនេះ។
អត្ថបទនេះពិនិត្យយ៉ាងម៉ត់ចត់អំពីប្រវត្តិដើម ការវិវត្តន៍និងដំណើរការរបស់សមាគម បញ្ហាប្រឈម និងគោលដៅអនាគតរបស់សមាគមផង ដែរ។ ប្រព័ន្ធសម្របសម្រួល/ប្រព័ន្ធទីផ្សាររួមសម្រាប់កៅស៊ូធម្មជាតិ ដែលបានចែងក្នុងគោលបំណងនិងផែនការនៅពេលបង្កើតសមាគមដំបូង នៅតែមិនអាចសម្រេចបានរហូតមកដល់ពេលនេះ។ ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណា វត្តមានរបស់សមាគមបាននិងកំពុងជះឥទ្ធិពលលើការបង្កើតយុទ្ធសាស្រ្តនិងគោលនយោបាយដែលមានផលប៉ះពាល់លើកៅស៊ូធម្មជាតិនិងវិស័យពាក់ព័ន្ធដទៃទៀត នៅកម្រិតក្នុងស្រុកផងនិងពហុភាគីផង។ កៅស៊ូធម្មជាតិជាមុខទំនិញពាណិជ្ជកម្មដែលផ្អែកលើអង្គការអន្តររដ្ឋាភិបាលដែលតំណាងដោយសមាគម ANRPC បាននឹងកំពុងប្រឈមមុខ ជាមួយបញ្ហានានាទាក់ទងនឹងគោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្ម ការអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយភាពជាក់លាក់នៃរចនាសម្ព័ន្ធនិងឧស្សាហកម្ម។ សារៈ សំខាន់ជាយុទ្ធសាស្ត្រនៃទំនិញកៅស៊ូធម្មជាតិដែលជាវត្ថុធាតុដើមសម្រាប់ឧស្សាហកម្មមួយមិនអាចខ្វះបាននិងឋានៈរបស់សមាគម ដែលជាវេទិកាអន្តររដ្ឋាភិបាលតែមួយគត់របស់ផលិតករកៅស៊ូធម្មជាតិស្តែងឱ្យឃើញពីភាពចាំបាច់របស់សមាគមដើម្បីបន្តសកម្មភាពរបស់ខ្លួន ក៏ប៉ុន្តែត្រូវការកំណត់ឡើងវិញនូវតួនាទីនិងការផ្តល់អាទិភាពដល់មុខងាររបស់ខ្លួនក្នុងការវិវត្តន៍នៃបរិបទថ្មី។
ពាក្យគន្លឹះ៖ កៅស៊ូធម្មជាតិ អង្គការអន្តររដ្ឋា ភិបាល តម្លៃកៅស៊ូប្រកបដោយសមធម៌និងស្ថិរភាព កិច្ចសហប្រតិបត្តិការបច្ចេកទេស បញ្ហាប្រឈម និងការរំពឹងទុក។
នៅពេលថ្លែងសុន្ទរកថានៅក្នុងសម័យប្រជុំបើកវេទិកាអន្តររដ្ឋាភិបាលឈ្មោះថា សមាគមនៃបណ្តាប្រទេសផលិតកៅស៊ូធម្មជាតិ (ANRPC) នៅថ្ងៃទី១៤ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៧០ នៅទីក្រុងគួរឡាឡាំពួរ លោក Tun Haji Abdul Razak bin Hussein នាយករដ្ឋមន្ត្រីម៉ាឡេស៊ីបានមានប្រសាសន៍ថា ការបង្កើតសមាគមមួយនេះគឺជានិមិត្តរូបនៃបំណងប្រាថ្នារបស់បណ្តាប្រទេសជាសមាជិកក្នុងការនាំមកនូវសកម្មភាពរួមគ្នា សម្រាប់សម្រេចឱ្យបាននូវស្ថិរភាពតម្លៃកៅស៊ូធម្មជាតិ។ ដើមកៅស៊ូដែលដាំដុះជាលក្ខណៈពាណិជ្ជកម្មនិងនៅតែជារបៀបវារៈដ៏មានសំខាន់នៃការពិភាក្សានៅវេទិកា ANRPC។ ដើមកៅស៊ូដែលដាំដុះជាលក្ខណៈពាណិជ្ជកម្មនៅអាស៊ីគឺជាប្រភេទដើមកៅស៊ូ Hevea brasilensis ពួកវាបានជ្រុះស្លឹកនិងបានដុះស្លឹកថ្មីឡើងវិញចំនួន៥០ដងរួចមកហើយ នៅគ្រប់រដូវត្រជាក់រាប់ចាប់តាំងពីពេលកកើតសមាគមរហូតមក ប៉ុន្តែតម្លៃកៅស៊ូធម្មជាតិនៅតែមិនទាន់មានស្ថេរភាព ហើយនៅតែជារបៀបវារៈដ៏សំខាន់នៃការពិភាក្សានៅគ្រប់វេទិការបស់ ANRPC ។
១.ការបង្កើតនិងសមាជិកភាព
រដ្ឋាភិបាលប្រទេសម៉ាឡេស៊ីបានផ្តួចផ្តើមគំនិតរៀបចំសន្និសិទបណ្តាប្រទេសផលិតកៅស៊ូធម្មជាតិចាប់ពីថ្ងៃទី២-៤ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៦៧ នៅទីក្រុងគួរឡាឡាំពួរដែលមានការចូលរួមពីប្រទេសផលិតកៅស៊ូចំនួនប្រាំមួយមានដូចជា៖ ប្រទេសស្រីលង្កា ឥណ្ឌូនេស៊ី លីបេរីយ៉ា ម៉ាឡេស៊ី ថៃ និងប្រទេសវៀតណាម។
ប្រទេសសិង្ហបុរីក៏បានចូលរួមសន្និសិទមួយនេះដែរ ដោយជាចម្បងឈរលើផលប្រយោជន៍នៃការធ្វើជំនួញកៅស៊ូរបស់ខ្លួនព្រោះសិង្ហបុរីជាកំពង់ ផែដឹកជញ្ជូនដ៏សំខាន់នាពេលនោះ សម្រាប់ការនាំចេញវត្ថុធាតុដើមទៅកាន់ទីក្រុងឡុងនិងទៅកាន់ទិសដៅផ្សេងៗទៀតចេញពីអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ សំណើសំខាន់ៗចំនួនពីរដែលបានឯកភាពគ្នាក្នុងអង្គសន្និសិទគឺ៖
សន្និសីទនេះត្រូវបានបន្តការងារដោយកិច្ចប្រជុំនៅកម្រិតមន្រ្តីផ្លូវការនិងការផ្លាស់ប្តូរនៅកម្រិតការងារទូតដែលទីបញ្ចប់បាននាំដល់ការបង្កើតធម្មនុញ្ញនៃសមាគម ANRPC នៅក្នុងខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៦៨។ ធម្មនុញ្ញនេះបានចូលជាធរមាននៅថ្ងៃទី៨ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧០ ហើយក៏ជាកាលបរិច្ឆេទដែលរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសស្រីលង្កា ឥណ្ឌូនេស៊ី ម៉ាឡេស៊ី និងប្រទេសថៃបានតម្កល់ឯកសារស្តីអំពីការចូលជាសមាជិកផងដែរ។ ប្រទេសវៀតណាមបានចូលជាសមាជិកសមាគមនៅខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៧០ (បានដកសមាជិកភាពរបស់ខ្លួនចេញនៅខែមករា ឆ្នាំ១៩៨៤ ប៉ុន្តែបានចូលជាសមាជិកឡើងវិញនៅខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩៦)។ សន្និបាតលើកដំបូងនៃសមាគមត្រូវបានប្រារព្ធឡើងនៅខែតុលា ឆ្នាំ១៩៧០ ហើយបានសម្រេចជ្រើសយកទីក្រុងគួរឡាឡាំពួរជាទីតាំងនៃលេខាធិការដ្ឋានរបស់ខ្លួន។ គេក៏បានជ្រើសរើសរដ្ឋាភិបាលប្រទេសម៉ាឡេស៊ីធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនិងសូមជម្រាបថាប្រទេសម៉ាឡេស៊ីមានភាគចំណែកប្រហែល ៤០% នៃផលិតកម្មកៅស៊ូធម្មជាតពិភពលោកនាពេលនោះ។ រដ្ឋាភិបាលប្រទេសកម្ពុជា ឥណ្ឌា កូតឌីវ័រ លីបេរីយ៉ា និងប្រទេសនីហ្សេរីយ៉ាបានចូលរួមក្នុងសន្និបាតដំបូងនោះក្នុងនាមជាអ្នកសង្កេតការណ៍តែប៉ុណ្ណោះ។
រដ្ឋាភិបាលប្រទេសសិង្ហបុរី ឥណ្ឌា និងប្រទេសប៉ាពួញូហ្គីណេបានចូលជាសមាជិកនៃសមាគមនៅខែឧសភា សីហា និងវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៧៥ តាមលំដាប់រៀងគ្នា។ សមាជិកភាពនៃសមាគមទទួលបានការគាំទ្រយ៉ាងសម្បើមនៅពេលដែលរដ្ឋាភិបាលចិនក៏បានចូលជាសមាជិកនៅខែមិថុនា ឆ្នាំ២០០៧ បន្ទាប់មករដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០៩ រដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីនចូលនៅខែមេសា ឆ្នាំ២០១០ រដ្ឋាភិបាលបង់ក្លាចូលក្នុងខែតុលា ឆ្នាំ២០១៧ និងរដ្ឋាភិបាលមីយ៉ាន់ម៉ាចូលក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨។ ដូច្នេះហើយបច្ចុប្បន្នសមាគម ANRPC មានតំណាងនៃប្រទេសផលិតកៅស៊ូធម្មជាតិចំនួន១៣ ដែលទាំងអស់រួមបញ្ចូលគ្នាមានភាគចំណែកប្រហែល ៩៣% នៃផលិតកម្មកៅស៊ូធម្មជាតិពិភពលោក។ ទោះ ជាយ៉ាងណាសមាគមមួយនេះនៅតែជាសមាគមនៃប្រជាជាតិតំបន់អាស៊ីដដែល ដោយពុំមានប្រទេសផលិតកៅស៊ូធម្មជាតិនៅតំបន់អាម៉េរិក ឡាទីនឬតំបន់អាហ្រ្វិកណាមួយបានចូលរួមជាមួយវេទិកាអន្តររដ្ឋាភិបាលនេះទេរហូតមកដល់ពេលនេះ ទោះបីជាមានការអញ្ជើញឱ្យចូលរួមជាបន្តបន្ទាប់ម្តងហើយម្តងទៀតក៏ដោយ។
គោលបំណងសំខាន់របស់សមាគមគឺ៖
២.បរិបទ
ពិតជាមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់ក្នុងការក្រឡេកមើលបរិបទដែលសមាគមនេះត្រូវបានចាប់បដិសន្ធិឡើងនិងបានរស់ដើម្បីធ្វើការវាយតម្លៃតួនាទី និងតម្លៃរបស់សមគមនៅក្នុងរយៈពេល៥០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ និងធ្វើការវិនិច្ឆ័យទល់នឹងគោលបំណងស្នូលនៃសមាគម។
ទោះជាយ៉ាងណា កត្តាដែលជំរុញឱ្យបណ្តាប្រទេសផលិតកៅស៊ូមានចេតនានិងឯកភាពគ្នាលើវេទិកាអន្តររដ្ឋាភិបាលមួយភាគច្រើន គឺកើតចេញពីស្ថានភាពតម្លៃកៅស៊ូធម្មជាតិទាបនៅពាក់កណ្តាលទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៦០ និងការប្រកួតប្រជែងពីកៅស៊ូសំយោគ។ ថ្លៃកៅស៊ូធម្មជាតិនៅ តែស្ថិតក្នុងស្ថានភាពល្អប្រសើក្នុងកំឡុងឆ្នាំ១៩៤០ និងឆ្នាំ១៩៥០ ដោយសារតែពេលនោះមានតម្រូវការច្រើនក្នុងការការពារក្នុងសង្គ្រាមលោកលើកទីពីរ និងការពង្រីកឧស្សាហកម្មនៅពេលក្រោយសង្រ្គាម។ ស្ថានភាពថ្លៃកៅស៊ូធម្មជាតិធ្លាក់ចុះទាបហើយអូសបន្លាយយូរពីពាក់កណ្តាលទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៦០ បានមើលឃើញថា បណ្តាលមកពីតម្លៃកៅស៊ូសំយោគទាបព្រោះតែថ្លៃប្រេងថោកនាពេលនោះ ហើយស្ថានភាពអតិរេកនៅក្នុងវិស័យកៅស៊ូសំយោគនេះ បានជួយបង្កើនការជំនួសកៅស៊ូធម្មជាតិ ដោយប្រើកៅស៊ូសំយោគវិញក្នុងការប្រើប្រាស់ចុងក្រោយជាច្រើននិងម៉្យាងទៀតបណ្តាលមកពីការអនុវត្តន៍ពាណិជ្ជកម្មមិនយុត្តិធម៌ ជាពិសេសក្នុងចំណោមពួកឈ្មួញកណ្តាល។
៣.តម្លៃកៅស៊ូធម្មជាតិប្រកបដោយសមធម៌និងស្ថិរភាព
ថ្លៃកៅស៊ូធម្មជាតិប្រកបដោយសមធម៌និងស្ថិរភាពជាចំណុចស្នូលនៃការពិភាក្សានៅក្នុងវេទិកា ANRPC តាំងពីការចាប់ផ្តើមដំបូង។ សន្និសីទក្រុម ប្រទេសផលិតកៅស៊ូធម្មជាតិនៅខែតុលា ឆ្នាំ១៩៦៧ បានផ្តល់អាទិភាពដល់ការបង្កើត JMS សម្រាប់ការជួញដូរកៅស៊ូធម្មជាតិក្នុងរយៈពេលរង់ចាំការបង្កើត ANRPC និងបានបង្កើតក្រុមការងារដើម្បីព្រាងគោលគំនិតលើប្រធានបទមួយនេះ។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីម៉ាឡេស៊ីដែលជា គណៈអធិបតីបានថ្លែងនៅក្នុងសុន្ទរកថា បើកសម្ពោធនៅខែតុលា ឆ្នាំ១៩៧០ បានបញ្ជាក់ច្បាស់ថា “ទីផ្សារពាណិជ្ជកម្មឬទម្រង់មួយចំនួននៃទីផ្សារទំនើប ដែលពួកអ្នកទិញកៅស៊ូធម្មជាតិនៅទូទាំងពិភពលោកអាចទទួលបានការលើកទឹកចិត្តឱ្យមកទិញទំនិញសម្រាប់តម្រូវការជាក់លាក់របស់ពួកគេ” ទន្ទឹមនោះលោកក៏បានជំរុញឱ្យប្រទេសជាសមាជិកទាំងអស់ត្រូវធ្វើសកម្មភាពភ្លាមៗនិងជាក់ស្តែងចំពោះ JMSនេះ។ សន្និបាតដំបូងនៃសមាគមពួកគេបានឯកភាពគ្នាជាគោលការណ៍ចំពោះការបង្កើត JMS សម្រាប់កៅស៊ូធម្មជាតិនិងបានតែងតាំងក្រុមការងារមួយ ដើម្បីសិក្សាអំពីយន្តការនិងនីតិវិធីផ្សេងៗ។ JMS បានរំពឹងថានឹងផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់ផលិតកម្មនិងការប្រើប្រាស់កៅស៊ូធម្មជាតិ តាមរយៈសេដ្ឋកិច្ចក្នុងផលិតកម្មក្នុងទីផ្សារ ការដឹកជញ្ជូន និងក្នុងទំនាក់ទំនងតាមរយៈការកាត់បន្ថយតួនាទីរបស់ពួកឈ្មួញកណ្តាល។
សមាគម ANRPC បានបញ្ជូនគណៈប្រតិភូទៅកាន់បណ្តាប្រទេសផលិតកៅស៊ូធំៗដូចជា៖ ថៃម៉ាឡេស៊ីនិងប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីដើម្បីសិក្សាពីប្រព័ន្ធទីផ្សារកៅស៊ូធម្មជាតិដែលមានស្រាប់ ដើម្បីទទួលបានប្រភពធាតុចូលសម្រាប់ធ្វើការលើយន្តការនិងនីតិវិធីនានាក្នុងក្របខ័ណ្ឌ JMS ដែលបានព្រមព្រៀងគ្នារួចហើយ។ របបពាណិជ្ជកម្មកៅស៊ូធម្មជាតិដែលមាននៅក្នុងបណ្តាប្រទេសជាសមាជិកមានភាពខុសគ្នាយ៉ាងខ្លាំងដែលធ្វើឱ្យមានការខកចិត្តចំពោះការបង្កើត JMS។ លើសពីនេះវាក៏ពិបាកផងដែរក្នុងការបំបែកបណ្តាញពាណិជ្ជកម្មក្នុងស្រុកនិងពាណិជ្ជកម្មឆ្លងកាត់ព្រំដែនដែលបានបង្កើតជាប្រវត្តិសាស្ត្ររួចហើយ ដោយមានការពាក់ព័ន្ធនឹងពួកពាណិជ្ជករ ពួកឈ្មួញកណ្តាល ពួកអ្នកដឹកជញ្ជូន និងពួកអ្នកប្រើប្រាស់កៅស៊ូ។
ការវិវឌ្ឍន៍ផ្សេងទៀតដើម្បីធ្វើសកម្មភាពឆ្ពោះទៅរក JMS គឺការបង្កើនថ្លៃកៅស៊ូធម្មជាតិក្នុងកំឡុងឆ្នាំ១៩៧០ និងការបន្តកិច្ចពិភាក្សាក្រោមការឧបត្ថម្ភរបស់ UNCTAD (United Nations Conference on Trade and Development - UNCTAD) សម្រាប់កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មផ្អែកលើទំនិញ។ ការកើនឡើងនៃថ្លៃកៅស៊ូធម្មជាតិនៅក្នុងអំឡុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៧០ ភាគច្រើនកើតឡើងពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងការ កើនឡើងនៃតម្លៃកៅស៊ូសំយោគ ដោយសារតែពេលនោះមានការកើនឡើងនៃតម្លៃប្រេងដែលបណ្តាលមកពីអង្គការ OPEC រួមនិងការវិវឌ្ឍន៍ទាក់ទងនឹងការហ៊ុមព័ទ្ធប្រេង។ ការអភិវឌ្ឍន៍នៅកំរិត UNCTAD បាននាំឱ្យមានការពិភាក្សានៅ ANRPC ដើម្បីសម្រេចបានកិច្ចព្រមព្រៀងអន្តរជាតិមួយស្តីពីប្រព័ន្ធស្តុកសម្រាប់ស្ថិរភាពតម្លៃកៅស៊ូធម្មជាតិ ហើយនឹងឈានដល់ការបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងកៅស៊ូធម្មជាតិអន្តរជាតិស្តីពីស្ថិរភាពតម្លៃ (the International Natural Rubber Agreement on Price Stabilization - INRAPS) ដែលបានចូលរួមអនុម័តដោយរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ម៉ាឡេស៊ី សិង្ហបូរី ស្រីលង្កា និងប្រទេសថៃនៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៧៦ ប៉ុន្តែមិនដែលអនុវត្តនោះទេ។
៤.កិច្ចព្រមព្រៀងកៅស៊ូធម្មជាតិអន្តរជាតិ
កិច្ចព្រមព្រៀងកៅស៊ូធម្មជាតិអន្តរជាតិ INRAs នៃឆ្នាំ១៩៧៩ ឆ្នាំ១៩៨៧ និងឆ្នាំ១៩៩៥ ត្រូវបានចរចានិងឈានដល់ការបង្កើតកម្មវិធីរួមបញ្ចូលគ្នាសម្រាប់គ្រប់ទំនិញ (the Integrated Program for Commodities - IPC) នៃក្របខ័ណ្ឌ UNCTAD។ រាល់បញ្ហាទំនិញបានលើកយកមកពិភាក្សានៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌ UNCTAD ពីសម័យដំបូងរបស់ខ្លួននៅក្នុងឆ្នាំ១៩៦៤ ដែលគោលការណ៍ដូចមានចែងក្នុងជំពូកទី៦ នៃធម្មនុញ្ញ Havana ស្តីពីកិច្ចព្រមព្រៀងទំនិញអន្តររដ្ឋាភិបាលបានបង្កើតឡើងសម្រាប់ធ្វើជាមូលដ្ឋាន។ សម័យប្រជុំលើកទីពីរនៃ UNCTAD នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៦៨ បានអំពាវនាវឱ្យមានគោលនយោបាយទំនិញរួមមួយដែលត្រូវបានបញ្ចូលទៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងទំនិញទូទៅ ហើយគេថែមទាំងបានស្នើសុំឱ្យមានមូលនិធិកណ្តាល (Central Fund) មួយសម្រាប់ធ្វើជាអ្នកផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានដល់ប្រតិបត្តិការទំនិញ។ ទោះជាយ៉ាងណា បណ្តាប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍បានធ្វើការជជែកវែកញែកមួយករណីម្តងៗ ហើយក៏មិនបានផ្តល់លទ្ធភាពចំពោះការបង្កើតមូលនិធិកណ្តាលដែលបានស្នើឡើង ហើយពុំមានការរីកចំរើនណាមួយអាចសម្រេចបាននោះទេ។ ទន្ទឹមនឹងនេះកិច្ចព្រមព្រៀងអន្តរជាតិផ្អែកលើទំនិញត្រូវបានសម្រេចលើមុខទំនិញស្ករសនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៦៨ និងទំនិញកាកាវនៅឆ្នាំ១៩៧២ ប៉ុន្តែទាំងនេះមិនមែនជាធាតុផ្សំនៃកម្មវិធីរួមបញ្ចូលគ្នាដូចដែលបានលើកបង្ហាញដោយ UNCTAD ឡើយ (កិច្ចព្រមព្រៀងទំនិញស្រូវសាលីអន្តរជាតិត្រូវបានសម្រេចនៅឆ្នាំ១៩៤៩ ចំណែកកិច្ចព្រមព្រៀងមុខទំនិញសំណប៉ាហាំងអន្តរជាតិត្រូវបានចរចាគ្នានៅឆ្នាំ១៩៥៤ នៅមុនពេលការបង្កើត UNCTAD)។ UNCTAD បានស្នើឱ្យមានកម្មវិធីរួមបញ្ចូលគ្រប់មុខទំនិញ (Integrated Program for Commodities - IPC) ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងភាគហ៊ុនដែលជាកម្មសិទ្ធិអន្តរជាតិ ហើយការប្តេជ្ញាចិត្តពហុភាគីរវាងអ្នកទិញនិងអ្នកលក់ និងការបង្កើតមូលនិធិហិរញ្ញប្បទានរួមមួយដែលត្រូវបានអនុម័តក្នុងសម័យប្រជុំលើកទី៤របស់ UNCTAD នៅក្នុងខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៧៦ ក្នុងនៅទីក្រុងណៃរ៉ូប៊ី។ កិច្ចព្រមព្រៀងកៅស៊ូធម្មជាតិអន្តរជាតិ (INRA) បានសម្រេចចេញជារូបរាងនៅឆ្នាំ១៩៧៩ ជាកិច្ចព្រមព្រៀងទំនិញដំបូងដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃ IPC ហើយកិច្ចព្រមព្រៀងនេះចូលជាធរមានជាបណ្តោះអាសន្ននៅថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៨០ និងចូលជាធរមានពេញសិទ្ធិនៅថ្ងៃទី១៥ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៨២។ អង្គការកៅស៊ូធម្មជាតិអន្តរជាតិ (The International Natural Rubber Organization - INRO) ត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីអនុវត្តរាល់បទប្បញ្ញត្តិនៃកិច្ចព្រមព្រៀង ហើយដែលមានទីស្នាក់ការកណ្តាលនៅទីក្រុងគួឡាឡាំពួរ នៃប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។ កិច្ចព្រមព្រៀងកៅស៊ូធម្មជាតិអន្តរជាតិ (INRA) មានតម្លៃក្នុងដៃ តម្លៃយោង និងតម្លៃអន្តរាគមន៍ជាអតិបរមានិងអប្បរិមា។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះក៏បានបង្កើតឱ្យមានស្តុកនិយ័តកម្មកៅស៊ូធម្មជាតិជាលក្ខណៈអន្តរជាតិក្នុងបរិមាណចំនួន៤០ ម៉ឺនតោន និងបរិមាណស្តុកបម្រុងបណ្តោះអាសន្នចំនួន១៥ម៉ឺនតោនសម្រាប់ធ្វើអន្តរាគមន៍ទីផ្សារ។ ថ្លៃសូចនាករហៅថា តម្លៃសន្ទស្សន៍ទីផ្សារប្រចាំថ្ងៃ (Daily Market Indicator Price - DMIP) គឺជាតម្លៃមធ្យមរួមប្រចាំថ្ងៃផ្លូវការនៃខែនោះសម្រាប់កៅស៊ូធម្មជាតិបីចំណាត់ថ្នាក់ (RSS1, RSS3 និង TSR 20) នៅឯទីក្រុងគួរឡាឡាំពួរ ទីក្រុងឡុងដ៍ ទីក្រុងញវយ៉ក និងនៅទីផ្សារសិង្ហបុរី ដោយបានបំប្លែងទៅជាតម្លៃ FOB កំពង់ផែម៉ាឡេស៊ី/សិង្ហបុរី និងគិតជារូបិយប័ណ្ណម៉ាឡេស៊ី/សិង្ហបុរី។ កិច្ចព្រមព្រៀងទីមួយនេះ បានគ្របដណ្តប់ប្រទេសនាំចេញកៅស៊ូធម្មជាតិចំនួនប្រាំពីរនិងប្រទេសនាំចូលកៅស៊ូចំនួន២៥ ហើយដែលមានភាគចំណែកស្មើនឹងចំនួន៩៥% នៃការនាំចេញនិងចំនួន ៧៥% នៃការនាំចូលនៅទូទាំងពិភពលោក។ នៅក្នុងចំណោមប្រទេសផលិតកៅស៊ូធម្មជាតិធំៗ ប្រទេសឥណ្ឌាមិនមែនជាប្រទេសហត្ថលេខីរបស់ INRA ទេ ដោយហេតុថាប្រទេសនេះទោះបីតិចឬច្រើនគេត្រូវតែការពារទីផ្សារកៅស៊ូធម្មជាតិក្នុងស្រុករបស់គេ ហើយម៉្យាងឥណ្ឌាមិនមែនជាប្រទេសអ្នកនាំចេញកៅស៊ូឡើយ។ មាន INRAs ជាបន្តបន្ទាប់ចំនួនពីរទៀតដែលត្រូវបានបង្កើតក្នុងឆ្នាំ១៩៨៧ និងឆ្នាំ១៩៩៥ ។
ប្រទេសជាសមាជិក ANRPC សំខាន់ៗបានចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងការចរចាហើយដែលបាននាំទៅដល់ការបង្កើត INRA និងការបង្កើត INRO។ ប្រទេសជាសមាជិកភាគច្រើនពឹងផ្អែកលើ INRAPS សម្រាប់ការស្នើសុំបទប្បញ្ញត្តិរបស់ INRA ។ ANRPC បានបំពេញតួរនាទីជាវេទិកាមួយសម្រាប់ប្រទេសផលិតកៅស៊ូធម្មជាតិដើម្បីបង្រួបបង្រួមទស្សនៈរបស់ពួកគេនិងឈរលើការបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀង INRA។ ការពិគ្រោះយោបល់នៅក្នុង ANRPC លើកិច្ចព្រមព្រៀង INRA បានបន្តក្នុងទម្រង់ជាគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍របស់ ANRPC លើបញ្ហា INRO ដែលធ្លាប់ចូលរួមក្នុងការពិភាក្សាមុនពេលមានកិច្ចប្រជុំរបស់ INRO។ ដូច្នេះគេអាចសន្មត់ថា ទោះបីជា JMS មិនដែលបានកើតឡើងក៏ដោយ ក៏ ANRPC មានផលប៉ះពាល់របស់វាទៅលើការពិភាក្សាលើការចាប់ផ្តើមនៃ INRA និងការប្រព្រឹត្តទៅនៃ INRO បន្ទាប់ពីនោះមកទៀត។ ប្រព័ន្ធទីផ្សារសម្របសម្រួល (The coordinated marketing system - CMS) គំនិតផ្តួចផ្តើមពហុភាគី ដើម្បីមានឥទ្ធិពលលើតម្លៃកៅស៊ូធម្មជាតិ ការកំណត់តម្លៃឧស្សាហកម្មផ្អែកលើតម្លៃ កិច្ចសន្យារយៈពេលវែង និងទីផ្សារកៅស៊ូក្នុងតំបន់សុទ្ធសឹងតែស្ថិតក្នុងរបៀបវារៈរបស់ ANRPC ដែលបង្ហាញឱ្យឃើញក្នុងអំឡុងពេលថ្លៃកៅស៊ូធ្លាក់ចុះ និងទទួលបានមកវិញនៅពេលដែលតម្លៃប្រសើរឡើង។ កិច្ចព្រមព្រៀង INRA ឆ្នាំ១៩៧៩ ត្រូវបានគេយល់ថាមានប្រសិទ្ធភាពជាទូទៅ ហើយចំណែក INRA ១៩៨៧ ត្រូវបានគេវាយតម្លៃថាមានប្រយោជន៍តែ១ផ្នែក។ ភាពមិនគ្រប់គ្រាន់នៃកិច្ចព្រមព្រៀង INRA ឆ្នាំ១៩៨៧ បាននាំឱ្យមានការពិភាក្សាជាថ្មីលើសកម្មភាពសម្របសម្រួលនៅក្នុងទីផ្សារកៅស៊ូធម្មជាតិនៅក្នុងវេទិកា ANRPC ពិសេសក្នុងកំឡុងដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០។
៥.ការដួលរលំនៃ INRA និងដំណើរបន្ទាប់
កិច្ចព្រមព្រៀង INRA ឆ្នាំ១៩៩៥ មិនអាចរស់រានមានជីវិតតទៅទៀតបានទេ ដោយសារប្រទេសនាំចេញកៅស៊ូធម្មជាតិធំៗបានដកខ្លួនចេញ ពីអង្គការ INRO នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៩ ដែលនាំទៅដល់ការដួលរលំនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនិងដួលរលំនៃអង្គការអន្តរជាតិនេះ។ មូលហេតុដែលប្រទេសនាំចេញកៅស៊ូដកខ្លួនចេញ ដោយសារពួកប្រទេសនាំចូលកៅស៊ូធ្វើការបដិសេធមិនឱ្យធ្វើការពិនិត្យឡើងវិញនូវតម្លៃយោងនៅក្នុងបរិបទនៃវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ តម្លៃសូចនាករនៅក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀង INRA ដែលត្រូវបានវាស់វែងជារូបិយប័ណ្ណម៉ាឡេស៊ី/សិង្ហបុរីបានឡើងថ្លៃភ្លាមៗ ហើយតម្លៃរូបិយប័ណ្ណក្នុងស្រុកបានធ្លាក់ថ្លៃយ៉ាងខ្លាំង ប៉ុន្តែតម្លៃពិតប្រាកដបានធ្លាក់ចុះតាមលំនាំនៃតម្លៃប្រាក់ដុល្លារអាមេរិក។
ការអាក់អន់ចិត្តចំពោះភាពអសកម្មរបស់ INRO ក្នុងអំឡុងពេលមានភាពចលាចលរូបិយប័ណ្ណបាននាំឱ្យមានការបន្តការពិភាក្សាដ៏តឹងតែងលើ CMS ម្តងទៀតនៅក្នុងវេទិកា ANRPC នៅឆ្នាំ១៩៩៨។ លើកនេះការសិក្សានិងការពិភាក្សាផ្តោតសំខាន់ទៅលើលទ្ធភាពនៃទីផ្សារកិច្ចសន្យាសម្រាប់អនាគតនៅក្នុងតំបន់រួមជាមួយនឹង CMS ។ ការពិភាក្សាមិនទទួលបានជោគជ័យច្រើននោះទេ ហើយប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ឥណ្ឌូនេស៊ី និងប្រទេសថៃបានយល់ព្រមគ្នាបង្កើតជាក្រុមប្រឹក្សាកៅស៊ូត្រីភាគីអន្តរជាតិ (ITRC: Interna-tional Tripartite Rubber Council) និងជាបន្តបន្ទាប់ទៅជាសហាគមនកៅស៊ូអន្តរជាតិ (IRCo: Interna-tional Rubber Consortium) ដែលមានមូលដ្ឋានស្ថិតនៅទីក្រុងបាងកក ប្រទេសថៃ ពោលបន្ទាប់ពីមានសេចក្តីប្រកាសរួមថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីកាលពីថ្ងៃទី៨ ខែសីហា ឆ្នាំ២០០២ នៅលើកោះបាលី ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះបានប្រារព្ធឡើងដោយថ្នាក់នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃប្រទេសទាំងបី ដែលបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីការបន្តផ្តល់សារៈសំខាន់នៃសេដ្ឋកិច្ចនិងនយោបាយទៅលើវិស័យទំនិញក្នុងស្រុករបស់ពួកគេ។ ITRC/IRCo បានធ្វើសកម្មភាពទៅមុខយ៉ាងសកម្មជាមួយនឹងការប្រកាសវិធានការនានាដូចជាគម្រោងការនាំចេញ ក្នុងបរិមាណដែលបានព្រមព្រៀង (AETS: Agreed Export Tonnage Scheme) និងផែនការគ្រប់គ្រងការផ្គត់ផ្គង់ (Supply Management Scheme :SMS) ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការរឹតបន្តឹងលើការនាំចេញនិងលើផលិតកម្ម។ ប្រទេសថៃបានធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះសម័យប្រជុំពិសេសនៃសន្និបាត ANRPC ថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីក្នុងខែមេសា ឆ្នាំ២០០៥ នៅខេត្តឈៀងម៉ៃដែលធ្វើជាអធិបតីដោយ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីកាលនោះគឺលោកបណ្ឌិត Dr Thaksin Shinawatra។ នៅក្នុងសុន្ទរកថាបើកលោក Thaksin បានអញ្ជើញប្រទេសសមាជិកផ្សេងទៀត នៃ ANRPC ឱ្យចូលរួមក្នុងសកម្មភាពរបស់ ITRC ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏គំនិតផ្តួចផ្តើមនេះនៅតែបន្តជាលក្ខណៈត្រីភាគីរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ។
ចាប់ពីឆ្នាំ២០០២មក ថ្លៃកៅស៊ូធម្មជាតិបានងើបឡើងវិញ ហើយដែលទោះតិចឬច្រើនបានរក្សានៅក្នុងភាពល្អប្រសើរអស់ជាងមួយទសវត្សរ៍ជាមួយ នឹងថ្លៃខ្ពស់និងពេលខ្លះក៏ចុះទាបក្នុងរយៈពេលខ្លី។ ទោះយ៉ាងណាវិស័យកៅស៊ូធម្មជាតិត្រូវបានប្រឈមមុខជាមួយនឹងថ្លៃចុះទាបនិងមានអស្ថិរភាពក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ។ ថ្លៃកៅស៊ូធម្មជាតិបានធ្លាក់ចុះជាថ្មីម្តងទៀតបាននាំមកនូវគំនិត “ថ្លៃប៉ះប៉ូវនិងថ្លៃស្ថិរភាព” នៅក្នងរបៀបវារៈជួរមុខនៃវេទិការបស់ ANRPC។ តាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមនៃសម័យប្រជុំពិសេសចុងក្រោយនៃសន្និបាត ANRPC នៅថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីដែលបានធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៥ នៅទីក្រុង Kuala Lumpur ក្រោមអធិបតីភាពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់លោក Datuk Amar Douglas Uaughter Embas ដែលជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងដំណាំឧស្សាហកម្មនិងមុខទំនិញនៃប្រទេសម៉ាឡេស៊ីនាពេលនោះ លោកបានអំពាវនាវឱ្យប្រទេសជាសមាជិកធ្វើការអះអាងសារជាថ្មីនូវការប្តេជ្ញាចិត្តនិងសាមគ្គីភាពរួមគ្នាក្នុងចំណោមអ្នកផលិតកៅស៊ូធម្មជាតិក្រោមក្របខណ្ឌសមាគមសំដៅឆ្ពោះទៅរកការពង្រឹងតម្លៃកៅស៊ូធម្មជាតិ។ ជាសកម្មភាពតាមលំអាននេ