១.និន្នាការសេដ្ឋកិច្ច

កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៩ មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្ដរជាតិ (IMF: International Monetary Fund) បានព្យាករ ពីកំណើនសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកនៅឆ្នាំ២០១៩ គឺបានត្រឹមតែ៣% ដែលនេះជាកម្រិតទាបបំផុតចាប់តាំងពីមានវិបត្តិហិរញ្ញ វត្ថុក្នុងអំឡុងឆ្នាំ២០០៨-២០០៩។ IMF ក៏បានធ្វើកំណែទម្រង់នៃធ្លាក់ចុះនេះ ដោយចង្អុលបង្ហាញពីការចុះខ្សោយនៃសន្ទុះផលិតកម្មសកលដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមកចាប់តាំងពីមានវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុក្នុងពិភពលោក។ IMF បានសង្កេតឃើញថា ការមានទំនុកចិត្តលើអាជីវកម្ម ការសម្រេចចិត្តវិនិយោគ និងពាណិជ្ជកម្មសកលបានប៉ះពាល់ដោយភាពតានតឹងភូមិសាស្ត្រនយោបាយកើនឡើង និងការកើនឡើងភាពមិនច្បាស់លាស់ពីអនាគតនៃប្រព័ន្ធពាណិជ្ជកម្មសកល ក៏ដូចជាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ។ IMF បានព្យាករថាការធ្លាក់ចុះនៃទំហំពាណិជ្ជកម្ម ពិភពលោកនឹងថយចុះក្នុងកំណើន៣,៦% ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ មកត្រឹម១,១% ក្នុងឆ្នាំ២០១៩។ បើធៀបជាមួយការព្យាករណ៍របស់ខ្លួនដែលបានធ្វើឡើងនៅខែមេសា ឆ្នាំ២០១៩។

ទស្សនវិស័យសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកមានភាពល្អប្រសើរបន្តិច បើប្រៀបធៀបនឹងសេណារីយ៉ូដែលបង្ហាញដោយ IMF កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០១៩។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ សេណារីយ៉ូសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកក៏បានផ្លាស់ប្តូរជាបន្តបន្ទាប់ផងដែរ។ ការផ្លាស់ប្តូរជាវិជ្ជមានដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងបញ្ហានេះ គឺវឌ្ឍនភាពដែលសម្រេចបាននៅក្នុងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មរវាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងចិន និងការចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មដំបូងរវាងប្រទេសទាំងពីរនៅថ្ងៃទី១៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០២០។

យោងតាមការព្យាករណ៍របស់ IMF កាលពី​ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៩ ទំហំពាណិជ្ជកម្ម​សកលនឹង​ស្ទុះ​​ងើបឡើងវិញនៅឆ្នាំ២០២០ ជាមួយនឹង​កំណើន​ ៣,២%។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ​ ពាណិជ្ជកម្មទំនងជារងផលប៉ះពាល់ដោយសារភាពតានតឹងនៅមជ្ឈឹមបូព៌ានាពេលថ្មីៗនេះ បន្ទាប់ពីមានការវាយប្រហារតាមអាកាសរបស់អាម៉េរិក កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែមករា បានសម្លាប់ឧត្តម​សេនីយ៍​អ៊ីរ៉ង់ឈ្មោះ Quassen Soleimani និងបង្ក​ឱ្យ​មានជម្លោះកើនឡើងរវាងសហរដ្ឋអាម៉េរិក​​និង​អ៊ីរ៉ង់។ កត្តាមួយទៀតដែលមានសក្តានុពល​អវិជ្ជ​មានក្នុងរយៈពេលខ្លីលើពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកនៅ​​​ឆ្នាំ២០២០​ គឺបទ     ប្បញ្ញត្តិថ្មីរបស់អង្គការដែនសមុទ្រអន្តរជាតិដែលបានបន្ថយបរិមាណស្ពាន់ធ័រក្នុងប្រេងឥន្ធនៈប្រើសម្រាប់កប៉ាល់ដឹកទំនិញ។

កាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០១៩ IMF បានព្យាករ ថាសេដ្ឋកិច្ចសហរដ្ឋអាម៉េរិកនឹងធ្លាក់ចុះដល់២,៤% ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ និងបន្តធ្លាក់ដល់២,១% នៅឆ្នាំ២០២០។ ទស្សនវិស័យសេដ្ឋកិច្ចរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិកសម្រាប់ឆ្នាំ២០២០ មានភាពប្រសើរឡើងជាបន្តបន្ទាប់ ជាពិសេសចាប់តាំងពីឈានដល់ដំណាក់កាលដំបូងនៃកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មជាមួយនឹង ប្រទេសចិន។ ទោះបីជា ការចុះហត្ថលេខាដំណាក់​កាលដំបូងនៃកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មនៅថ្ងៃទី​១៥ ខែមករា មិនមែនជាការបញ្ចប់វិវាទពាណិជ្ជកម្មនិងផលវិបាកផ្សេងៗទាំងស្រុងក៏ដោយ ក៏បានកាត់បន្ថយភាពរំជើបរំជួល​សង្គ្រាម​ពាណិជ្ជកម្ម​ផង​ដែរ។ ការលក់រាយរបស់សហរដ្ឋអាម៉េរិក​បាន​កើនឡើង ក្នុងរយៈពេលបីខែជាប់គ្នាៗក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ​២០១៩ ហើយចំនួនជនជាតិអាម៉េរិកដែល​ដាក់​ពាក្យ​បណ្តឹងទាមទារប្រាក់អត្ថប្រយោជន៍គ្មាន​ការងារ​ធ្វើបានធ្លាក់ចុះរយៈពេល៥សប្តាហ៍ជាប់គ្នាក្នុងសប្តាហ៍ទី២នៃខែមករា ឆ្នាំ២០២០ ដែល​បង្ហាញ​ថា​ទីផ្សារការងារនៅតែរឹងមាំនៅឡើយ។ ការអភិវឌ្ឍន៍វិជ្ជមានមួយផ្សេងទៀតគឺកម្មករជិត៧លាននាក់ នៅសហរដ្ឋអាម៉េរិកកំពុងទទួល​បាន​ប្រាក់ឈ្នួលខ្ពស់ចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃទី១ ខែមករា ឆ្នាំ​២០២០ ជាលទ្ធផល សហរដ្ឋអាមេរិកបានផ្តួចផ្តើមឱ្យមានកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មឆ្លងអាត្លង់ទិចជាមួយសហរដ្ឋ   អាមេរិកបន្ទាប់ពីការចាកចេញចុងក្រោយពីអ៊ីរ៉ុប។ នៅថ្ងៃទី១៦ ខែធ្នូ និងថ្ងៃទី៦ ខែមករា មានការស្ទង់មតិមួយធ្វើឡើង ដោយ Deloitte បានបង្ហាញថា សុទិដ្ឋិនិយមនៅក្រុមហ៊ុនអង់គ្លេស​ធំៗមានភាពប្រសើរឡើង បន្ទាប់ពីនាយករដ្ឋមន្រ្តី Boris Johnson ទទួលបានជ័យជម្នះក្នុងការ​បោះ​ឆ្នោត។

បើយោងតាមទិន្នន័យពីការិយាល័យស្ថិតិជាតិបានឲ្យដឹងថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ចិនបានថយ ចុះពី៦,៦% ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ មកនៅត្រឹម៦,១% នៅ ឆ្នាំ២០១៩។ ទោះបីជា អត្រានៅមានកម្រិតទាបបំផុតក្នុងរយៈពេល២៩ឆ្នាំក៏ដោយ របាយការណ៍របស់ការិយាល័យស្ថិតិជាតិបានមើលឃើញថា មានលក្ខណៈវិជ្ជមានព្រោះវិនិយោគិនជាច្រើនខ្លាចអត្រា កំណើនអាចនឹងទាបជាងនេះ ដោយលើកឡើងពីជម្លោះពាណិជ្ជកម្មជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក។ សេដ្ឋកិច្ចបានកើនឡើង៦% ក្នុងត្រីមាសទី៤ ឆ្នាំ២០១៩ បើទោះជា មានការភ័យខ្លាចនៃការតស៊ូក្នុងស្រុកជាមួយនឹងបំណុលដ៏អាក្រក់និង        សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកដែលបណ្ដាលឲ្យមានធ្លាក់ចុះបន្ថែមទៀត។ ​ផ្ទុយទៅវិញ ការ​វិនិយោគ​បាន កើនឡើងជាលើកដំបូងចាប់តាំងពី​ខែ​មិថុនា ក្នុងឆ្នាំ២០១៩មក។

រដ្ឋាភិបាលចិនបានដាក់ចេញនូវវិធានការណ៍ជាច្រើនដើម្បីរក្សាកំណើនក្នុងកម្រិតសមហេតុផលដែលគាំទ្រដោយគោលនយោបាយឆ្ពោះទៅរកប្រសិទ្ធភាព។ ជាជំហានដើម្បីគាំទ្រដល់កំណើន​សេដ្ឋកិច្ចធនាគារកណ្តាលរបស់ប្រទេសចិន (PBOC: China’s central bank)  ក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩ ក៏បាន​កាត់បន្ថយអត្រាការប្រាក់សំខាន់ៗរបស់ខ្លួន​មក​​នៅត្រឹម០,០៥%។ ក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុក៏បាន​ប្រកាស​ដាក់ចេញពន្ធនូវនាំចូលជាបណ្តោះអាសន្ន​ដែលទាបជាងពន្ធអនុគ្រោះលើផលិតផលជាង៨៥០មុខដែលចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃទី១ ខែមករា ឆ្នាំ២០២០។ PBOC បានកាត់បន្ថយអត្រាសាច់​ប្រាក់បម្រុង​គោល​ចំនួន៥០ពិន្ទុ ចាប់ពីថ្ងៃទី៦ ខែ​មករា ឆ្នាំ​២០២០​តទៅ ដើម្បីអាចបញ្ចេញថវិកាចំនួន៨០០​ពាន់លានយ័ន (១១៥លានដុល្លារ) ទៅក្នុងប្រព័ន្ធ​ហិរញ្ញវត្ថុ។

គួរឱ្យកត់សម្គាល់ថា បើទោះបីជាការយកពន្ធនិងជំលោះពាណិជ្ជកម្មសហរដ្ឋអាម៉េរិកបានកើនឡើងខ្ពស់ក៏ដោយ ចំណែកឯភាគនៃការនាំចេញ​របស់ចិនក្នុងភិភពលោកបានកើនឡើងដល់១១,៩% ក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩ ដែលខ្ពស់ជាង​ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០១៨ នៅពេលដែលសហរដ្ឋ​អាម៉េរិក​ដាក់​ពន្ធដំបូង។

សន្ទស្សន៍នៃការទិញសម្ភារៈប្រើប្រាស់ផ្លូវការរបស់ប្រទេសចិនសម្រាប់ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ ដែលចេញផ្សាយដោយការិយាល័យស្ថិតិជាតិកាលពីថ្ងៃទី៣១ ខែធ្នូ មានចំនួន៥០,២ខ្ពស់ជាងមួយ​ខែ​មុន។ តួលេខខ្ពស់ជាង៥០បង្ហាញពីការពង្រីក។ ​សន្ទស្សន៍​រងផ្សេងៗទៀតដែលផ្តោតលើការបញ្ជា​ទិញនាំចេញថ្មីបានកើនឡើងលើស៥០ នេះជា​លើក​ដំបូងក្នុង    រយៈពេល១៩ខែ។ ការសង្កេត​ទាំងនេះ​បង្ហាញថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ចចិន​ក្នុងឆ្នាំ​២០២០ នឹងកើនឡើងលឿនជាងក្នុងអត្រា៥,៨% ដែល IMF បានរំពឹងទុកក្នុងខែតុលា ឆ្នាំ២០១៩ ។

កំណើន GDP នៅឥណ្ឌាបានធ្លាក់ចុះពី៥%  នៅក្នុងត្រីមាសមុន មកត្រឹម៤% សម្រាប់ត្រីមាសដែលបញ្ចប់នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩ និងបានធ្លាក់ ចុះ៧% បើធៀបនឹងត្រីមាសដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំ២០១៨ ដែលជាកំណើនប្រចាំត្រីមាស ទាបបំផុតបន្ទាប់ពី ៤,៣% បានកត់ត្រាក្នុងត្រីមាសទី១ ឆ្នាំ២០១៣។ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសឥណ្ឌាក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ២០១៩ ត្រូវបានប៉ាន់ស្មានថាមាន៤,៥%។ សេដ្ឋកិច្ចត្រូវបានរងផលប៉ះពាល់ ដោយការចំណាយរបស់អតិថិជនខ្សោយ   ការវិនិយោគឯកជនមិនល្អនិងការអនុវត្តការនាំចេញមិនល្អ។ សន្ទស្សន៍នៃការទិញ​សម្ភារៈ​ប្រើប្រាស់ក៏បានធ្លាក់ចុះដល់​កម្រិតទាប​ក្នុង​រយៈពេល២៦ឆ្នាំ មកនៅត្រឹម៤៩,៦ ក្នុងខែតុលា ឆ្នាំ២០១៩។

ដោយសារតែ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចចុះខ្សោយនិងការកើនឡើងនៃសម្ពាធសារពើពន្ធ បានធ្វើឱ្យទីភ្នាក់ងារវាយតម្លៃ Moody ទម្លាក់ចំណាត់ថ្នាក់ចក្ខុវិស័យរបស់ប្រទេសឥណ្ឌាទៅជាអវិជ្ជមានវិញ។ នៅថ្ងៃទី៣១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ ដើម្បីប្រឹងប្រែងទទួលបានសេដ្ឋកិច្ចល្អឡើងវិញ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុបានប្រាប់អំពីគោលលនយោបាយអនុវត្តន៍១ ដែលមានទំហំទឹកប្រាក់១,៤កោដិដុល្លាសហរដ្ឋអាម៉េរិក ក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័នរួមមាន៖ ប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្ត អគ្គីសនី ផ្លូវដែក ការអភិវឌ្ឍន៍ទីជនបទសុខភាព និងបដិវត្តន៍ឌីជីថល។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ បើយោងតាម IMF ដែលបានព្យាករ នៅពីខែតុលា ឆ្នាំ២០១៩ ក្រុមអ្នកវិភាគបានបញ្ជាក់ថា សេដ្ឋកិច្ចឥណ្ឌាមិនអាចសម្រេចបានកំណើន៧% នៅឆ្នាំ២០២០នេះទេ។ បញ្ហាតម្លៃប្រេងឆៅដែលបណ្តាលមកពីភាពតានតឹងនៅតំបន់មជ្ឈឹមបូព៌ាបានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចឥណ្ឌាយ៉ាងខ្លាំង ដោយសារតែប្រទេសនេះ ពឹងផ្អែកលើការនាំចូលប្រេងឆៅ ៨៤% នៃការប្រើប្រាស់ក្នុងប្រទេស។

២. ឧស្សាហកម្មយានយន្ត

ឧស្សាហកម្មយានយន្តសាកលលោកបានធ្លាក់ចុះផលិតកម្មនិងការលក់យ៉ាងខ្លាំងក្នុងឆ្នាំ២០១៨ និងឆ្នាំ២០១៩នេះ។ ការលក់យានយន្តសាកលលោកបានប៉ានស្មានថាធ្លាក់ចុះប្រមាណជា ៣,១លានគ្រឿងក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ដែលជាការធ្លាក់ចុះអតិបរមាប្រចាំឆ្នាំតាំងពីមានវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចកាលពី១ទស្សវត្សកន្លងមក។ បើយោងតាមរបាយការណ៍ IMF បានឲ្យដឹងថា ការតាំងពិព័ណ៌ឧស្សាហកម្មយានយន្តពិភពលោកគឺពិតជាព្រឹត្តិការណ៍មួយដ៏អស្ចារ្យ ប៉ុន្តែវាក៏បង្ហាញពីធ្លាក់ចុះនៃបរិមាណយានយន្តផងដែរ។ ចំណែកនៃការធ្លាក់ចុះនេះ បណ្តាលមកពី GDP សាកលលោកធ្លាក់ចុះជាង ២០% និងពាណិជ្ជកម្មសាកលលោកធ្លាក់ចុះប្រមាណជា៣០% ក្នុងឆ្នាំ២០១៨។ ក្នុងទិដ្ឋភាពនេះនៅតំបន់អ្នកធូរធារប្រភេទឡានទេសចរណ៍មិនមានតម្រូវការឡើយ ព្រមទាំងប្រឈមនឹងការលក់នៅក្នុងទីផ្សារកំពុងតែអភិវឌ្ឍន៍ទាំងនេះគឺជាលក្ខខ័ណ្ឌមួយធ្វើឲ្យផលិតកម្មនិងការលក់យានយន្តនឹងបន្តប្រឈមដល់ឆ្នាំ២០២០។ អ្នកផលិតផលយានយន្តបានប្រឈមនឹងសម្ពាធយ៉ាងខ្លាំង ចំពោះប្រាក់ចំណូលនៅពេលដែលភាពតានតឹងនៃពាណិជ្ជកម្មនិងច្បាប់នានាបានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់អាជីវកម្មស្នូលនេះ។ ការចាប់ផ្តើមច្បាប់បំពុលបរិយាកាសនិងវិធានផ្សេងៗទៀត នៅក្នុងសហភាពអឺរ៉ុប ចិន និងឥណ្ឌា កំពុងធ្វើឲ្យអ្នកផលិតយានយន្តចំណាយច្រើនទៅលើបច្ចេកទេសបំភាយទាប។

និន្នាការឆ្ពោះទៅរកយានយន្តគ្មានមនុស្សបើក និងរថយន្តអគ្គិសនីកំពុងផ្តល់តម្លៃខ្ពស់សម្រាប់ក្រុមហ៊ុនផលិតយានយន្ត។ ក្នុងស្ថានភាពភ្លាមៗនេះធ្វើឲ្យមានជម្លោះពាណិជ្ជកម្មរវាងសហរដ្ឋអាម៉េរិកនិងចិននបង្កើនថ្លៃដើមនៃសម្ភារសំខាន់ៗដែលត្រូវការយកមកផលិតយានយន្តទាំងនេះ។ សរុបសេចក្ដីមកក្រុមហ៊ុនផលិតយានយន្ដកំពុងប្រឈមនឹងថ្លៃដើមខ្ពស់និងប្រាក់ចំណេញទាប។ ក្នុងស្ថានភាពដ៏ប្រឈមនេះ បានជំរុញឱ្យក្រុមហ៊ុនផលិតយានយន្តទូទាំងពិភពលោក ទទួលយកយុទ្ធសាស្រ្តសំខាន់ៗក្នុងការបន្ថយថ្លៃដើមមាន៖ ការបិទរោងចក្រ ការកាត់បន្ថយកម្លាំងពលកម្ម ការបញ្ចូលរោងចក្រតែមួយ និងការបញ្ជារទិញរួមគ្នា។ យោងតាម អ្នកវិភាគឧស្សាហកម្មយានយន្តបានឲ្យដឹងថា មានតែក្រុមហ៊ុនផលិតយានយន្តធំជាងគេបំផុតមួយចំនួននៅលើពិភពលោកដែលអាចនៅដំណើរការបាន និងមានដើមទុនដើម្បីប្រកួតប្រជែងនៅពេលដែលក្រុមហ៊ុនផលិតយានយន្តជំរុញចង់ផលិតយានយន្តគ្មានមនុស្សបើកនិងយានយន្តអគ្គីសនី។

កត្តាមួយក្នុងចំណោមកត្តាសំខាន់ៗដែលរាំងស្ទះដល់ចក្ខុវិស័យនៃឧស្សាហកម្មយានយន្ត គឺការកើនឡើងវត្តមាននៃសេវាកម្មចែកចាយនិងជម្រើសនៃការចែករំលែកយានយន្ត ដោយជំនួសរថយន្តផ្ទាល់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់ដែលមានប្រជាជនរស់នៅច្រើន។ ទម្លាប់របស់អ្នកប្រើប្រាស់ត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរដោយសារតែភាពងាយស្រួលនៃការប្រើប្រាស់ APP សម្រាប់ ទទួលបានការដឹកជញ្ជូនអាហារនិងវត្ថុប្រើប្រាស់ផ្សេងៗទៀត។ ប្រព័ន្ធ APP អាចឲ្យអ្នកប្រើប្រាស់ទទួលបានសេវាដឹកជញ្ជូននេះ ដែលគ្រាន់តែបញ្ជារទិញតាមប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិចនិងអាចកម្មង់ម្ហូបអាហារនៅផ្ទះ។

យោងតាមការសិក្សារបស់ Google-Temasek បានឱ្យដឹងថា “កាលានុវត្តភាពនៃសេដ្ឋកិច្ចនៃប្រើប្រាស់ App” របស់ប្រទេសថៃកើនទឹកប្រាក់ចំនួន១៦កោដិដុល្លារសហរដ្ឋអាម៉េរិក នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ខណៈពេលដែលកំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រចាំឆ្នាំសមាសបានកើនឡើង២៩% ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ២០១៥-២០១៩ និងប៉ាន់ស្មានថានឹងកើនឡើងដល់៥០កោដិដុល្លារ សហរដ្ឋអាម៉េរិកក្នុងឆ្នាំ២០២៥។ យានយន្តចល័តខ្នាតតូច (Micro-mobility) ត្រូវបានលេចឡើងជានិន្នាការមួយផ្សេងទៀតដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់ឧស្សាហកម្មយានយន្តប្រភេទទេសចរណ៍។

ដោយសារតែ ភាពជឿនលឿនផ្នែកបច្ចេកវិទ្យានិងកំណើននៃការជ្រៀតចូលរបស់យានយន្តអគ្គិសនីនៅលើពិភពលោកអ្នកប្រើប្រាស់ជាច្រើនកំពុងរងចាំមើលនិងត្រៀមខ្លួននទទួលយកការទិញរថយន្តនេះ។ កត្តានេះក៏ជាកត្តាដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ការលក់ទេសចរណ៍។

គិតចាប់ពីខែមករា-ធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ ការលក់រថយន្តប្រភេទទេសចរណ៍នៅក្នុងប្រទេសចិនបានធ្លាក់ចុះ១០,៥% ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ។ ភាពកកស្ទះនៃទីក្រុងធំៗនិងការផុតកំណត់នៃការលើកលែងពន្ធមានឥទ្ធុំពលដោយផ្ទាល់ដល់ការលក់រថយន្តទេសចរណ៍នៅក្នុងប្រទេសនេះ។ ការលក់យានយន្តពាណិជ្ជកម្មក្នុងប្រទេសចិនបានធ្លាក់ចុះ១,៦% ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ។

ចំណែក វិស័យយានយន្តនៅប្រទេសឥណ្ឌាការលក់យានយន្តអ្នកធ្វើដំណើររួមមាន៖ រថយន្ត, រថយន្តប្រភេទ SUV និងសូម្បីស្បែកជើងស្គីអគ្គីសនីបានធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំងនៅឆ្នាំ២០១៩ ដែលនេះជាការធ្លាក់ចុះយ៉ាងទាបបំផុតក្នុង     រយៈពេល២ទសវត្សនេះ។ ការធ្លាក់ចុះនៃសេដ្ឋកិច្ចក្នុងប្រទេស អត្រាការប្រាក់ខ្ពស់ វិបត្តិក្នុងវិស័យក្រុមហ៊ុនហិរញ្ញវត្ថុមិនមែនជាធនាគារ កំណើនក្នុងវិស័យធានារ៉ាប់រងភាគីទី៣ និងពន្ធផ្លូវ ថ្លៃដើមផលិតកើនជាអតិបរមា ភាពមិនច្បាស់លាស់នៃសនិ្នធិនិងការរំពឹងទុកលទ្ធភាពនៃការកាត់បន្ថយ GST គឺជាហេតុផលបឋមនៃការលក់ធ្លាក់ចុះរយៈពេលវែង។ ច្បាប់នៃបំភាជដំណាក់កាលទី៦ ឈ្មោះថា Bharat អាចធ្វើឲ្យការលក់យានយន្តគ្រប់ប្រភេទក្នុងប្រទេសធ្លាក់ចុះ១៦% ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំក្នុងអំឡុងខែមេសា-វិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩។

យោងទៅតាមការស្រាវជ្រាវផ្នែកដឹកជញ្ជូនពាណិជ្ជកម្មអាមេរិចក្នុងឆ្នាំ២០២០នេះ អាចនឹងប្រឈមលើវិស័យយានយន្តខ្នាតធំនៅអាម៉េរិកខាងត្បូង។ បរិមាណសម្រាប់ការដឹកជញ្ជូនឆ្នាំ២០១៩នេះ បានធ្លាក់ចុះពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំគិតជាមធ្យមនៅចន្លោះ៣-៤%រៀងរាល់ឆ្នាំ ដោយសារតែសកម្មផលិតកម្មទាប។ ទោះបីជា មានតម្រូវការទាបអ្នកដឹកជញ្ជូនឡានត្រាក់ក៏បានបន្តបន្ថែមសមត្ថភាពឲ្យកាន់រហ័ស។ ការផ្គត់ផ្គង់រថយន្តដឹកជញ្ជូនធំៗនៅតែលើស ប៉ុន្តែនៅតែមិនគ្រប់គ្រាន់ដោយសារតែការកាត់បន្ថយការបំភាយក្នុងបរិស្ថាន។

ការការលក់រថយន្តដឹកអ្នកដំណើរនៅប្រទេសថៃបានធ្លាក់ចុះ១៦,២% ស្មើនឹង៧៩,២៩៩គ្រឿង ក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩ ប្រៀបធៀបទៅនឹងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។ ក្នុងចំណោមកត្តាផ្សេងៗទៀតទាំងនោះក៏មានកត្តានៃការបោះបង់កម្ចីស្វ័យប្រវត្តិដែលមានអត្រាការប្រាក់ខ្ពស់ ដោយស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុបានជះឥទ្ធិពលដល់ការលក់យានយន្តនៅក្នុងប្រទេស។

ក្រុមហ៊ុនវិភាគសេដ្ឋកិច្ច Moody's Analytics កំពុងតាមដានអំពីភាពអវិជ្ជមាននៃចុក្ខវិស័យឧស្សាហកម្មកែច្នៃយាន្តយន្តសាកលលោកនិងប៉ាន់ស្មានថា កិច្ចសន្យានៃការលក់យានយន្តសាកលលោកមានតិចតួចក្នុងអំឡុងឆ្នាំ២០២០នេះ និងមានការធ្លាក់ចុះ៣,៨% ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ និង០,៩% ក្នុងឆ្នាំ២០២០។

៣. ការផ្គត់ផ្គង់និងតម្រូវការកៅស៊ូធម្មជាតិ

ផលិតកម្មកៅស៊ូធម្មជាតិពិភពលោកបានធ្លាក់ចុះ០,៧% ស្មើនឹង១៣,៧៦៤លានតោន ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ដូចនឹងការប៉ាន់ស្មានបឋមដែរ។ ផ្អែកលើការពង្រីកផ្ទៃដីចៀរជ័រដែលរំពឹងទុកក្នុងប្រទេសផលិតនីមួយៗ និងការសន្មតថាតម្លៃកៅស៊ូមិនមានការផ្លាស់ប្តូរគួរឱ្យកត់សម្គាល់នោះទេ ផលិតកម្មត្រូវបានរំពឹងថា នឹងកើនឡើង៤,៤% ស្មើនឹង១៤,៣៧៣ លានតោននៅឆ្នាំ២០២០។ ផលិតកម្មកៅស៊ូធម្មជាតិពិភពលោកនៅត្រីមាសទី១ ឆ្នាំ២០២០ (ខែ មករា-មីនា ឆ្នាំ២០២០) រំពឹងថាមានចំនួន៣,១៩៥ លានតោន គឺកើនឡើង១% បើធៀបនឹងត្រីមាសដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។

គេរំពឹងថា ទិន្នផលកៅស៊ូនៅឆ្នាំ២០២០នឹងរងផលប៉ះពាល់ ដោយសារតែតម្លៃគ្មានភាពល្អប្រសើរនិងផលប៉ះពាល់នៃជំងឺផ្សិតថ្មីដែលបានជះឥទ្ធិពលដល់ផ្ទៃដីចម្ការកៅស៊ូនៅប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីចំនួន ៣៩០ ០០០ហិកតា ថៃចំនួន១២២ ៥០០ហិកតា និងម៉ាឡេស៊ីប្រហែល១០,០០០ហិកតា។ ការជ្រុះស្លឹកមិនធម្មតាបណ្តាលមកពីជំងឺផ្សិតនឹងជះឥទ្ធិពលដល់ទិន្នផលកៅស៊ូក្នុងឆ្នាំបន្តបន្ទាប់ទៀតផងដែរ។ ដូច្នេះ ការរីករាលដាលនៃជំងឺផ្សិតនេះនៅឆ្នាំ២០១៩ បានជះឥទ្ធិពលដល់ទិន្នផលកៅស៊ូនៅ​ឆ្នាំ២០២០។ ការពិនិត្យលើកត្តាអវិជ្ជមានទាំងនេះ គឺទិន្នផលជាមធ្យមទំនងមិនមានការកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ក្នុងកំឡុងឆ្នាំ២០២០នេះទេ លើកលែងតែប្រទេសវៀតណាមនិងឥណ្ឌា។ ទិន្នផលកៅស៊ូប្រចាំឆ្នាំជាមធ្យម (ក្នុងមួយហ.តនៃផ្ទៃដីពេញវ័យ) នៅក្នុងប្រទេសសមាជិក ANRPC ទាំងមូលនៅឆ្នាំ២០១៩ មានចំនួន១ ២៧៤គីឡូក្រាមដូចនឹងការប៉ាន់ស្មានបឋម។ នៅឆ្នាំ២០២០ ទិន្នផលកៅស៊ូជាមធ្យមរំពឹងថា មាន១ ២៨៥គីឡូក្រាម/ហ.ត។  ខណៈពេលដែលទិន្នផលកៅស៊ូមធ្យមមិនមានភាព ប្រសើរឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ឡើយនៅឆ្នាំ២០២០ ប៉ុន្តែត្រូវបាន

រំពឹងចំពោះការពង្រីកផ្ទៃដីចៀរក្នុងឆ្នាំមានចំនួនច្រើន។

ការផលិតកម្មកៅស៊ូធម្មជាតិនៅឆ្នាំ២០២០ នឹងកើនឡើងប្រសិនបើតម្លៃកើនឡើងក្នុងឆ្នាំនេះ។ បើតម្លៃខ្ពស់អាចជំរុញឱ្យកសិករកៅស៊ូគ្រួសារទទួលបានទិន្នផលជាអតិបរិមាដោយអនុវត្តតាមវិធានការរយៈពេលខ្លីផ្សេងៗ។ ការអនុវត្តដោយយកចិត្តទុកដាក់អស់រយៈពេល៧ឆ្នាំកន្លងមកនេះ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅឲ្យតម្លៃកើនឡើងក្នុងអំឡុងពេលនោះ។ ផ្ទៃដី ចៀរជ័រកៅស៊ូសរុបនៅក្នុងប្រទេសសមាជិក ANRPC រំពឹងថានឹងអាចពង្រីកបានប្រមាណ ៣១ ៥០០០ហិកតា នៅឆ្នាំ២០២០ ដោយមិនគិតពីការពង្រីកនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ានិងបង់ក្លាដែសទេ (តារាងទី១)។

ការប្រើប្រាស់កៅស៊ូធម្មជាតិពិភពលោកបានធ្លាក់ចុះ១,០% ស្មើនឹង១៣,៧០២លានតោន ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ដូចការប៉ាន់ស្មានបឋម។ ការប្រើប្រាស់កៅស៊ូធម្មជាតិដែលបានរំពឹងទុកសម្រាប់ឆ្នាំ២០២០ មានចំនួន១៤,០០៦លានតោន កើនឡើង២,២% បើប្រៀបធៀបទៅនឹងឆ្នាំ២០១៩។ ការប្រើប្រាស់កៅស៊ូពិភពលោកក្នុងត្រីមាសទី១ ឆ្នាំ២០២០ រំពឹង ថានឹងធ្លាក់ចុះ ១,២% បើធៀបនឹងឆ្នាំមុន ស្មើនឹង ៣,៣២៩លានតោន។

៤. ការផ្គត់ផ្គង់និងតម្រូវការកៅស៊ូសំយោគ

ផលិតកម្មកៅស៊ូសំយោគពិភពលោកកើនឡើង២,១% ក្នុងរយៈពេល១២ខែគិតត្រឹមខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩ (ចាប់ពីខែធ្នូឆ្នាំ២០១៨ ដល់ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៩)។ តារាងទី៣ បង្ហាញពីនិន្នាការផលិតកម្ម កៅស៊ូសំយោគក្នុងបណ្តាប្រទេសនិងតំបន់ផលិតធំៗ។

ការប្រើប្រាស់កៅស៊ូសំយោគពិភពលោកកើនឡើង២,៦%ក្នុងរយៈពេល១២ខែ គិតត្រឹមខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩ (ចាប់ពីខែធ្នូឆ្នាំ២០១៨ ដល់ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០១៩)។ តារាងទី៤ បង្ហាញពីនិន្នាការនៃការប្រើប្រាស់កៅស៊ូសំយោគនៅក្នុង បណ្តាប្រទេសនិងតំបន់ប្រើប្រាស់សំខាន់ៗ។

តម្លៃកៅស៊ូសំយោគប្រភេទ SBR (Styrene Butadiene Rubber) បានធ្លាក់ចុះពី៨-១២% ពីមួយឆ្នាំទីមួយឆ្នាំនៅក្នុងបណ្តាប្រទេសនាំចេញសំខាន់ៗក្នុងអំឡុងពេល១២ខែ គិតត្រឹមខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩ (ចាប់ពីខែសីហា ឆ្នាំ២០១៨ -ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩)។ ចំពោះតម្លៃឯកតានៃការនាំចេញផ្អែកទៅលើសហរដ្ឋអាម៉េរិក បារាំង ជប៉ុន និងកូរ៉េខាងត្បួងនិងត្រូវ គិតជាប្រាក់ដុល្លារសហរដ្ឋអាម៉េរិក/មួយឯកតា។

តម្លៃឯកតានៃការនាំចេញកៅស៊ូ polybuta- diene (BR) បានបង្ហាញពីនិន្នាការប្រែប្រួល ដោយផ្អែកលើប្រទេសនាំចេញ។ ខណៈពេលដែលតម្លៃឯកតានៃការនាំចេញបានធ្លាក់ចុះពី ១០-១២% នៅក្នុងប្រទេសជប៉ុននិងបារាំងដែលការធ្លាក់ចុះនេះត្រូវបានកំណត់ត្រឹមតែ៤%ប៉ុណ្ណោះ នៅក្នុងប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូងនិងសហរដ្ឋអាមេរិក។

កត្តានានាបានជះឥទ្ធិពលដល់ថ្លៃកៅស៊ូធម្មជាតិនៅសប្តាហ៍ទី២ នៃខែកុម្ភៈ

លទ្ធផលនៃការរំពឹងទុកនិងរបាយការណ៍ដែលបានចេញផ្សាយក៏បានបង្ហាញដូចគ្នាថា ថ្លៃកៅស៊ូធម្មជាតិមិនបានធ្លាក់ចុះខ្លាំងទេ ហើយក៏បានងើបឡើងវិញបន្តិចម្តងៗនៅពាក់កណ្តាលសប្តាហ៍ទី១នៃខែកុម្ភៈ។ ការងើបឡើងវិញនេះមានភាពយឺតនិងស្ទើរបន្តិច បើធៀបទៅនឹងការរំពឹងទុកកាលចេញផ្សាយលើកមុន។

នៅតាមបណ្តាទីផ្សារសំខាន់ៗបានធ្លាក់ចុះប្រហែល១៦% ក្នុងសប្តាហ៍ទី២នៃខែមករាបន្ទាប់ពីមានការផ្ទុះឡើងភ្លាមៗនៃវីរុសកូរ៉ូណាផ្ទុយទៅវិញក៏មានការឡើងវិញននៅក្នុងសប្តាហ៍ទី១ នៃខែកុម្ភៈ ប្រមាណតែ៦%ប៉ុណ្ណោះ។ គម្លាតធ្លាក់ចុះថ្លៃកៅស៊ូ ទឹកជ័រខុសគ្នាច្រើនបើធៀបនឹងផលិតផលជ័រកៅស៊ូផ្សេងៗទៀត នៅពាក់កណ្តាលខែមករា ថ្លៃកៅស៊ូ ទឹកជ័រធ្លាក់ត្រឹមតែ១០%ប៉ុណ្ណោះ និងផលិតផលជ័រកៅស៊ូផ្សេងៗទៀតធ្លាក់ចុះ១៦%ឯនោះ ប៉ុន្តែ នៅពាក់កណ្តាលខែកុម្ភៈថ្លៃកៅស៊ូទឹកជ័របានកើនឡើង ៨%វិញ។

ខាងក្រោមនេះ គឺជាកត្តាគន្លឹះដែលមានឥទ្ធិពលលើថ្លៃកៅស៊ូក្នុងសបា្តហ៍ទី១ នៃខែកុម្ភៈ៖

១.រំញោចទីផ្សារបានរងផលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងពីការផ្ទុះឡើងនៃវីរុសកូរ៉ូណា ដែលជះឥទ្ធិពលទៅលើសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ជាពិសេសបណ្តាប្រទេសនៅអាស៊ី និងពិសេសទៅទៀតគឺប្រទេសចិនដែលត្រូវការកៅស៊ូធម្មជាតិប្រមាណ៤០% នៃតម្រូវការកៅស៊ូធម្មជាតិពិភពលោក។ ការផ្ទុះឡើងនៃវីរុសកូរ៉ូណានៅតែបន្តកាត់ផ្តាច់ខ្សែច្រវ៉ាក់ការផ្គត់ផ្គង់លើពិភព-លោកដែលបានធ្វើឲ្យរោងចក្រនៅក្នុងប្រទេសចិនបើកដំណើរការវិញក្នុងល្បឿនយឺតជាងការរំពឹងទុក។ ការកែច្នៃបានរងផលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដោយមានការរអាក់រអួល ចំពោះការផ្គត់ផ្គង់វត្ថុធាតុដើម សារធាតុ និងអវត្តមាននៃកម្លាំងពល      កម្ម។ ការនឹកស្មានមិនដល់នៃការធ្លាក់ចុះប្រាក់ចំណូលដ៏ធំរបស់ក្រុមហ៊ុន ដោយសារធ្លាក់ចុះនៃការលក់និងកម្រិតអាជីវ កម្ម។ ដើម្បីត្រៀមខ្លួនចំពោះការខាតបង់នេះ ក្រុមជាច្រើនក៏បានប្រកាសកាត់បន្ថយទំហំការងារយ៉ាងច្រើន។ ក្នុងមួយ     រយៈពេលខ្លីនេះ ទីផ្សារកៅស៊ូធម្មជាតិក្នុងអំឡុងពាក់កណ្តាលខែកុម្ភៈនេះ ក៏ស្ថិតក្រោមឥទ្ធិពលនៃការផ្ទុះមេរោគកូរ៉ូណាថ្មីនេះ។

២.តាមការប៉ាន់ស្មានបឋមនៅក្នុងខែមករា ឆ្នាំ២០២០ ប្រទេសចិនបានប្រើប្រាស់កៅស៊ូធម្មជាតិចំនួន៣៤១ ០០០តោនបានធ្លាក់ចុះ២៧% បើ​ធៀបនឹងខែដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។ ប្រទេសចិនរំពឹងថា នឹងប្រើប្រាស់កៅស៊ូធម្មជាតិបានត្រឹមតែចំនួន១០៣ ០០០តោនប៉ុណ្ណោះ នៅក្នុងខែកុម្ភៈ ​ឆ្នាំ២០២០នេះ គឺបានធ្លាក់ចុះ៧២% បើប្រៀបធៀបទៅនឹងខែដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។ លើសពីនេះទៅទៀតក្នុងត្រីមាសទី១ ឆ្នាំ២០២០ បានព្យាករថា ការប្រើប្រាស់កៅស៊ូធម្មជាតិក្នុងប្រទេស ចិនបានធ្លាក់៣៤%។ ក្នុងឆ្នាំ២០២០ ប្រទេសឥណ្ឌាបានកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់កៅស៊ូធម្មជាតិក្នុងស្រុកពី១,៣លានតោនទៅ ១,២លានតោន។

៣.ឥទ្ធិពលប្រេងឆៅប្រាក់យ៉េនជប៉ុន និងរូបិយប័ណ្ណរបស់ប្រទេសនាំចេញកៅស៊ូធម្មជាតិទៅលើថ្លៃកៅស៊ូបានចុះខ្សោយក្នុងសប្តាហ៍ទី១ នៃខែកុម្ភៈនេះ ដោយសារតែការព្រួយបារម្ភអំពីវីរុសកូរ៉ូណាដែលជះឥទ្ធិពលទៅលើសេដ្ឋកិច្ច។

៤.នៅពេលដែលថ្លៃកៅស៊ុចុះទាបពេក “ក្នុងលក្ខខណ្ឌលក់ច្រើន (Oversold Condition)“ បានធ្វើឲ្យវិនិយោគិនស្រពិលដោយឱកាសតែមួយគត់គឺធ្វើការទិញចរចា។ វិធីសាស្រ្តបែបនេះ បានទប់ស្កាត់ថ្លៃមិនឱ្យធ្លាក់ចុះបន្ថែមទៀតនិងជួយឱ្យមានការងើបឡើងវិញជាបន្តបន្ទាប់។ ការស្ទុះងើបឡើងវិញនៃថ្លៃកៅស៊ូក្នុងសប្តាហ៍ទី១នៃខែកុម្ភៈភាគច្រើនបានមកពីការទិញការចរចាដែលស្ថិតក្នុងលក្ខខណ្ឌលក់ច្រើន។

៥.បណ្តាប្រទេសផលិតកៅស៊ូធម្មជាតិបានផ្គត់ផ្គង់ទាប ដោយសារតែដល់រដូវការសម្រាកចៀកដែលចាប់ផ្តើមពីចុងខែមករា-ដើមខែកុម្ភៈ។ ការផ្គត់ផ្គង់ទាបនេះ បានធ្វើឲ្យទីផ្សារដែលមានការធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំងនោះងើបឡើងវិញផងដែរ។

ការថយចុះចំនួនករណីឆ្លងវីរុសកូរ៉ូណានៅក្នុងប្រទេសចិននិងការរំពឹងទុកសម្រាប់គោលនយោបាយរបស់ប្រទេស ចិន និងបណ្តាប្រទេសនៅទ្វីអាស៊ី​បានជួយឲ្យឈប់បារម្ភអំពីការប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ច ដែលបណ្តាលមកពីការរាលដាលនៃជំងឺនេះ។ ក្នុងជំហាននៃការចាប់ផ្តើមកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មដែលបាន ចុះហត្ថលេខារវាងអាម៉េរិកនិងចិន បានបង្ហាញថា ចិនបានរួចពន្ធលើមុខទំនិញចំនួន៦៩៦មុខដើម្បីនាំចូលសហរដ្ឋអាម៉េរិក បន្ទាប់ពីការសងសឹកតម្លើងពន្ធគ្នាទៅវិញទៅមក ​ហើយចំនុចវិជ្ជមាននេះបានជួយជំរុញឲ្យមានទុកចិត្តគ្នាពាណិជ្ជកម្មឡើងវិញ។